ΧΡΟΝΟΣ

120 λεπτά

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΥΛΙΚΑ

• Μεγάλα φύλλα χαρτιού και μαρκαδόροι
• 4 εθελοντές να παρουσιάσουν ένα παιχνίδι ρόλων
• Κάρτες ρόλων
• Κάρτα σημαντικών συμβάντων
• Κατευθυντήριες γραμμές για διαμεσολαβητές
• Αντίγραφα της πολιτικής του σχολείου και κατευθυντήριες γραμμές για τα φυλετικά επεισόδια.
• Αντίγραφα του φυλλαδίου “Μερικά πρακτικά σημεία για εξέταση”, ή γράψτε τα σημεία επάνω σε ένα μεγάλο φύλλο χαρτιού
• Χαρτί και στυλό

ΒΗΜΑ ΠΡΟΣ ΒΗΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

• Ελέγξτε το περιστατικό και, εάν είναι απαραίτητο, προσαρμόστε το στην δική σας κατάσταση.
• Επιλέξτε τέσσερις εθελοντές και ζητήστε τους να προετοιμάσουν ένα πολύ σύντομο ρολό με βάση το περιστατικό που θα παρουσιαστεί στην υπόλοιπη ομάδα.
• Δημιουργήστε 5 αντίγραφα της κάρτας συμβάντος (μία ανά παίκτη ρόλου και μία για τον διαμεσολαβητή).
• Κάντε ένα αντίγραφο των οδηγιών για τον διαμεσολαβητή.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αυτή η δραστηριότητα έχει δύο μέρη: το πρώτο μέρος είναι μια ανασκόπηση του τι κατανοούμε με τον όρο ρατσισμός. Το μέρος 2 περιλαμβάνει τη σύνταξη μιας πολιτικής αντιμετώπισης ρατσιστικών περιστατικών στο σχολείο, το σωματείο ή τον οργανισμό σας.

Μέρος 1. Μια ανασκόπηση: τι κατανοούμε με τον όρο ρατσισμός;

Ξεκινήστε τη δραστηριότητα με έναν καταιγισμό ιδεών με θέμα τον “ρατσισμό”.

Συμβάντα ρατσισμού και πιθανές διαπολιτισμικές παρεξηγήσεις συμβαίνουν καθημερινά. Σκεφτείτε τι είδους καθημερινά περιστατικά και συμπεριφορές τα άτομα αναγνωρίζουν ως ρατσιστικά.

Ζητήστε από τέσσερις εθελοντές να παίξουν το ρόλο. Δώστε τους τις κάρτες ρόλων και τα αντίγραφα του κρίσιμου περιστατικού και δώστε τους 15 λεπτά για να προετοιμαστούν.

Εξηγήστε ότι όλοι οι άλλοι είναι παρατηρητές. Παραδώστε χαρτί και στυλό και εξηγήστε ότι θα παρακολουθούν τρεις σύντομες σκηνές. Θα υπάρξουν μικρά διαλείμματα μεταξύ των παρατηρητών για να γράψουν λέξεις-κλειδιά που συνοψίζουν την απάντησή τους.

Ζητήστε από τους εθελοντές να παίξουν το παιχνίδι ρόλων.

Στο τέλος, πραγματοποιήστε μια σύντομη ανασκόπηση των σχολίων των ανθρώπων:
α) Τι έγραψαν οι άνθρωποι στο πρώτο διάλειμμα; Τι οδήγησε τους συμμετέχοντες στα συμπεράσματά τους;
β) Τι έγραψαν οι άνθρωποι στο δεύτερο διάλειμμα; Τι τους οδήγησε σε αυτά τα συμπεράσματα;
γ) Τι συνειδητοποίησαν οι άνθρωποι στο τέλος; Τι υποθέσεις είχαν κάνει;

Συνεχίστε να συζητάτε τι πιστεύουν οι άνθρωποι ότι οι δάσκαλοι, ο πατέρας του Γκιούλα και ο διευθυντής θα μπορούσαν – ή θα έπρεπε – να έχουν πράξει για να εξασφαλίσουν ένα δίκαιο αποτέλεσμα;

Μέρος 2. Σύνταξη πολιτικής για την αντιμετώπιση ρατσιστικών περιστατικών

Εξηγήστε ότι ο στόχος αυτού του μέρους της δραστηριότητας είναι να αναπτύξει κατευθυντήριες γραμμές για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν τα ρατσιστικά περιστατικά και να εκπονήσει μια πολιτική για το σχολείο.

Εκτελέστε μια σύντομη δραστηριότητα ανταλλαγής ιδεών των διαφορετικών ομάδων ατόμων στο σχολείο, για παράδειγμα μαθητές / σπουδαστές, καθηγητές, διευθυντή, προσωπικό καθαρισμού, βιβλιοθηκονόμους, οδηγοί σχολικών λεωφορείων και εποπτικό προσωπικό, για παράδειγμα, επιβλέποντες παιδότοπων.

Στη συνέχεια, ζητήστε από τους συμμετέχοντες να χωρίσουν σε μικρές ομάδες τεσσάρων ή πέντε ατόμων να εξετάσουν τα καθήκοντα και τις ευθύνες των διαφόρων μελών του σχολείου σε σχέση με ρατσιστικά περιστατικά. Δώστε στις ομάδες 30 λεπτά για τις συζητήσεις τους και προετοιμάστε μια αναφορά με βασικά σημεία στο το χαρτί.

Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να επιστρέψουν στην Ολομέλεια για να αναφέρουν τις εργασίες τους. Ο διαμεσολαβητής πρέπει να κάνει μια περίληψη των σημείων στο χαρτί ή σε ένα διοικητικό συμβούλιο.

Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να αναθεωρήσουν τις πολιτικές ή τις οδηγίες που υπάρχουν ήδη στο σχολείο τους. Τι χρειάζεται να ενημερωθεί;

Τώρα ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να εργαστούν για την ανάπτυξη της πολιτικής. Πάρτε κάθε μικρή ομάδα να εργαστεί σε μια πτυχή (βήμα ή μέτρο). Για παράδειγμα: εάν απαιτείται μια γενική δήλωση σχολείου σχετικά με το ρατσισμό και τις διακρίσεις, τότε θα πρέπει να είναι υπεύθυνη μία ομάδα για τη σύνταξή της. Οι ομάδες θα πρέπει επίσης να συζητήσουν τρόπους για να παρουσιάσουν τα αποτελέσματά τους στην Ολομέλεια, για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας όχι μόνο τη γραφή τους αλλά και εικόνες, κολάζ και γλυπτά του σώματος για να μεταδώσουν καλύτερα τα συναισθήματά τους.

Στην Ολομέλεια, ζητήστε από τις ομάδες να αναφέρουν τα αποτελέσματά τους και να συζητήσουν πώς να εφαρμόσουν τις ιδέες τους. 

ΔΗΛΩΣΗ

Ξεκινήστε με μια ανασκόπηση της ίδιας της δραστηριότητας και ποια ανθρώπινα δικαιώματα διακυβεύονται και μετά συνεχίστε να μιλάτε για το τι έμαθαν και τι θα έπρεπε να κάνουν στη συνέχεια.

Παραδείγματα ερωτήσεων που θα μπορούσατε να ρωτήσετε:

• Πόσο διαδεδομένος είναι ο ρατσισμός στο σχολείο σας και στην κοινωνία γενικότερα;
• Γνωρίζετε τα ρατσιστικά περιστατικά που συνέβησαν στο σχολείο ή την κοινότητά σας;
• Ποιες είναι οι ομάδες που στοχεύουν συχνότερα από άλλες; Γιατί; Τις ίδιες ομάδες στόχευαν είκοσι ή πενήντα χρόνια πριν;
• Πώς αντιμετωπίζονται οι Ρομά στη χώρα σας και σε άλλες χώρες της Ευρώπης;
• Τι είδους στερεότυπα έχετε για τους Ρομά; Από πού προέρχονται αυτά τα στερεότυπα; Πώς μπορούν να αμφισβητηθούν;
• Ποια ανθρώπινα δικαιώματα διακυβεύονται στο κρίσιμο περιστατικό;
• Έχουν αλλάξει οι ιδέες των συμμετεχόντων σχετικά με το τι αποτελεί ρατσιστικό περιστατικό ως αποτέλεσμα της δραστηριότητας; Πως; Παραγωγή παραδειγμάτων.
• Ποια είναι η ευθύνη να διασφαλίσετε ότι τα ρατσιστικά περιστατικά δεν συμβαίνουν στο σχολείο ή στον οργανισμό σας;
• Η ύπαρξη πολιτικής αντιμετώπισης των ρατσιστικών περιστατικών είναι σημαντική, αλλά δεν θα ήταν προτιμότερο να μην χρειαστεί πρώτα; Τι μπορεί και πρέπει να γίνει για να αντιμετωπιστούν τα αίτια της ρατσιστικής συμπεριφοράς, τόσο στο σχολείο όσο και στην κοινωνία γενικότερα;

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ / ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ

Να γνωρίζετε το ιστορικό των μελών της ομάδας και να προσαρμόζετε ανάλογα τη δραστηριότητα. Οι μαθητές θα είναι περισσότερο αφοσιωμένοι εάν ασχοληθείτε με θέματα που είναι πραγματικά για την ομάδα. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να είστε προετοιμασμένοι για τα συναισθήματα που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα. Είναι σημαντικό να δώσουμε προσοχή στα συναισθήματα των συμμετεχόντων που θεωρούν ότι οι ίδιοι έχουν υποστεί διακρίσεις στο σχολείο.

Η ψυχαγωγία είναι ένας κλασικός τρόπος για να ξεκινήσετε μια δραστηριότητα, αλλά θα μπορούσατε να ζωντανέψετε τα πράγματα και να προκληθείτε λέγοντας ένα ρατσιστικό αστείο.

Σκεφτείτε να επιλέξετε ένα που θα διασκεδάσει μια ομάδα που δεν εκπροσωπείται στην τάξη ή την ομάδα των νέων σας. Σε κάθε χώρα υπάρχουν αστεία για άλλους πολίτες. Θα μπορούσατε να αρχίσετε τη συζήτηση ζητώντας από την ομάδα να μοιραστεί ένα ή δύο.

Θα μπορούσατε στη συνέχεια να μιλήσετε για τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ ρατσιστικών και μη ρατσιστικών αστείων. Για παράδειγμα, αστεία σχετικά με τους Ρομά ή τους Εβραίους είναι εθνικιστικές ή ρατσιστικές; Αυτό θα μπορούσε να σας οδηγήσει στον ορισμό ενός ρατσιστικού αστείου και ενός ρατσιστικού περιστατικού (βλ. Παρακάτω στον “ορισμό του ρατσισμού”).

Στο μέρος 1, βήμα 5, μπορείτε να προτιμήσετε να χρησιμοποιήσετε την τεχνική του Forum Theatre ή του Image Theatre.

Στο μέρος 1, βήμα 6, μπορεί να διαπιστώσετε ότι οι συμμετέχοντες είναι πολύ συναισθηματικοί. Αυτό μπορεί να αντανακλάται στις σημειώσεις που λαμβάνουν οι συμμετέχοντες στο τέλος κάθε σκηνής και μπορεί να δυσκολέψει την επανάληψη της διαδικασίας. Μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα αν το κρατήσετε συγκεκριμένο και εστιάστε σε αυτό που πρέπει να κάνουν οι φορείς.

Μπορεί να είναι ότι στο τέλος του βήματος 4 του μέρους 2 τα συμπεράσματα δεν είναι αρκετά εστιασμένα ώστε οι συμμετέχοντες να τα χρησιμοποιήσουν για το επόμενο βήμα. Σε αυτή την περίπτωση, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το φυλλάδιο με τίτλο “Μερικά πρακτικά σημεία για εξέταση” και να ενθαρρύνετε τις ομάδες να αναπτύξουν τα πρώτα τέσσερα βήματα.

Ορισμός του ρατσισμού

Ο ρατσισμός, γενικά, συνίσταται από συμπεριφορά ή λόγια ή πρακτικές που ωφελούν ή μειώνουν τους ανθρώπους λόγω του χρώματος, του πολιτισμού ή της εθνικής τους προέλευσης. Οι λεπτότερες μορφές του είναι εξίσου επιζήμιες με την εμφανή του μορφή.

Ο θεσμοθετημένος ρατσισμός μπορεί να οριστεί ως η συλλογική αποτυχία ενός οργανισμού να παρέχει κατάλληλη και επαγγελματική υπηρεσία στους ανθρώπους λόγω του χρώματος, του πολιτισμού ή της εθνοτικής του προέλευσης. Μπορεί να παρατηρηθεί ή να ανιχνευθεί σε διαδικασίες, συμπεριφορές και συμπεριφορές που ισοδυναμούν με διακρίσεις μέσω αδιάκριτων προκαταλήψεων, άγνοιας, ευσπλαχνίας και ρατσιστικών στερεοτύπων που δυσχεραίνουν τους ανθρώπους από εθνικές μειονότητες. Τα ρατσιστικά περιστατικά και η παρενόχληση μπορούν να γίνουν σε οποιοδήποτε ίδρυμα, ανεξάρτητα από τον αριθμό των μαθητών που προέρχονται από διαφορετικά εθνικά πεδία.

Ένα ρατσιστικό συμβάν είναι οποιοδήποτε περιστατικό το οποίο θεωρείται ρατσιστικό από το θύμα ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Για παράδειγμα:

Φυσική παρενόχληση: περιλαμβάνει τα πιο προφανή παραδείγματα βίαιων επιθέσεων ή σωματικών εκφοβισμών τόσο παιδιών όσο και ενηλίκων από μειονοτικές ομάδες, καθώς και περιστατικά «ελάσσονος» εκφοβισμού που μπορεί να είναι σωρευτικά σε ισχύ.

Η λεκτική παρενόχληση: η ονομαστική κλήση που απευθύνεται σε άτομα από μειονοτικές ομάδες και κάθε γελοιοποίηση του πολιτισμού ή της κουλτούρας ενός ατόμου (π.χ. μουσική, φόρεμα ή διατροφή) μπορεί να είναι τα πιο προφανή παραδείγματα. Μπορεί να υπάρχουν άλλες μορφές λεκτικής κατάχρησης, οι οποίες είναι λιγότερο προφανείς, με τη συμμετοχή καθηγητών, μαθητών ή άλλων ενηλίκων, όπως είναι οι ρατσιστικές παρατηρήσεις εκτός περιστροφής που προκαλούν αδίκημα.

Η μη συνεργασία και η έλλειψη σεβασμού: η άρνηση να συνεργαστεί ή να δείξει σεβασμό στους μαθητές μειονότητας, τους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές, τους ηγέτες της νεολαίας και άλλους από τους ανθρώπους της σχολικής / εκπαιδευτικής κοινότητας μπορεί να αποτελεί ρατσιστικό ατύχημα εάν υπάρχουν ενδείξεις ρατσιστικού κινήτρου ή αν το “θύμα” αντιλαμβάνεται το ρατσισμό ως κίνητρο. Η έλλειψη σεβασμού μπορεί επίσης να είναι αθέλητη, για παράδειγμα εάν ένας δάσκαλος ή εκπαιδευτής δείχνει την άγνοια των πολιτιστικών πρακτικών ενός μαθητή με τρόπο που να κάνει το θύμα να αισθάνεται παρενοχλημένο ή άβολο.

Άλλα επεισόδια: ρατσιστικά αστεία και χρήση ρατσιστικού λεξιλογίου, φθορά ρατσιστικών διακριτικών, εμβλήματα, μπλουζάκια κλπ., Ρατσιστικά γκράφιτι, διανομή ρατσιστικής λογοτεχνίας ή αφισών, παρουσία ρατσιστικών ή φασιστικών οργανώσεων στην σχολική κοινότητα ή γύρω από αυτήν , ή τα στερεότυπα από τους ενήλικες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διακρίσεις.

Πολλά ρατσιστικά περιστατικά θα είναι λιγότερο προφανή. Τέτοιες ύπουλες ενέργειες που συμβαίνουν είναι συχνά οι πιο δύσκολες να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν. Πολλά ρατσιστικά περιστατικά που αφορούν μαθητές ή φοιτητές δεν θα συμβούν παρουσία εκπαιδευτικών ή ενηλίκων. Είναι επομένως σημαντικό τα σχολεία να αναπτύξουν στρατηγικές για να διασφαλίσουν ότι όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας είναι ευαίσθητα και αναλαμβάνουν την ευθύνη για την αναφορά και αντιμετώπιση περιστατικών.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το ρατσισμό, τον αντι-τσιγγανισμό και την ρομανοφοβία υπάρχουν στο τμήμα διακρίσεων και μισαλλοδοξίας του κεφαλαίου 5.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Πυξίδα: Εγχειρίδιο για την Εκπαίδευση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με Νέους, Συμβούλιο της Ευρώπης: http://www.coe.int/en/web/compass

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Απαντώντας σε φυλλάδια σε μορφή pdf (βλ. Συνημμένο)